آشنایی با زبان برنامه نویسی PHP

برای طراحی یک سایت خوب، آشنایی با زبان برنامه نویسی PHP خالی از لطف نیست. عبارت PHP ابتدا مخفف Personal Home Page به معنی صفحه اصلی (خانه) شخصی بود. اما امروزه زبان PHP مخففHypertext Preprocessor به معنی پیش­‌پردازنده فرامتن می‌باشد.

زبان برنامه نویسی PHP زیرمجموعه­‌ای از زبان­های اسکریپتی مثل جاوااسکریپت و پایتون است با این تفاوت که PHP برای ارتباط سمت سرور (server-side)، جاوااسکریپت برای هردو سمت سرور و سمت کاربر (Client-side) و پایتون فقط برای سمت سرور استفاده می‌­شوند.

گیج شدید؟ به همین دلیل هست که پیش از توضیح بیشتر در مورد زبان برنامه نویسی PHP، باید به توضیح درباره زبان­‌های اسکریپتی بپردازیم.

زبان­های اسکریپتی

زبان­های اسکریپتی انجام وظایف را در محیط­های خاص اتومات می­‌کنند. مثلاً به یک صفحه استاتیک (ساخته شده توسط HTML یا CSS) می­‌گویند وظایف مشخصی را انجام دهند.

مثلاً اگر در سایت خود فرمی را برای تکمیل کردن گذاشته‌­اید، یک اسکریپت می‌­تواند جلوی ارسال فرم ناقص به سرور را بگیرد. هنگامی که کاربر فرم را تکمیل کند، این اسکریپت اجرا شده و خالی نبودن فیلدها را بررسی و اگر فیلدی خالی باشد، یک پیغام هشدار روی صفحه ظاهر می‌­شود.

کاربرد دیگر زبان­‌های اسکریپتی امکان اضافه کردن نوارهای بالا و پایین­‌کننده و یا چپ و راست­‌کننده صفحه نمایش است.

مفهوم سمت سرور و سمت کاربر در زبان­‌های اسکریپتی

زبان‌­های اسکریپتی قابل اجرا در هر دو حالت سمت کاربر (frontend) و سمت سرور (backend) هستند:

اسکریپت‌­های سمت کاربر

این اسکریپت­‌ها توسط مرورگرهای وب اجرا می‌­شوند. هنگامی که کاربر یک صفحه شامل اسکریپت‌­های سمت کاربر را باز می­‌کند، سرور کدهای منبع (source codes) قابل اجرا در مرورگر را ارسال می­‌کند.

اسکریپت­‌های سمت سرور

اسکریپت­‌هایی هستند که قبل از ارسال به مرورگر اجرا می‌­شوند. پس به جای ارسال کدهای منبع، سرورهای وب ابتدا کدها را از طریق تبدیل آنها به فرمت HTML پردازش می­‌کند.

به همین دلیل در اسکریپت­‌های سمت سرور کدهای منبع مخفی و در اسکریپت­‌های سمت کاربر به راحتی توسط کاربران قابل رویت هستند.

زبان برنامه نویسی PHP چیست؟

زبان برنامه نویسی PHP یک زبان اسکریپتی است که به صورت سمت سرور است. بنابراین عملیات مختلف مثل جمع‌­آوری داده‌­های پرسش‌­نامه، مدیریت فایل‌ها روی سرور، اصلاح کردن دیتابیس‌­ها وغیره را انجام می‌­دهد.

این زبان اولین بار توسط برنامه نویسی به نام راسموس لردورف (Rasmus Lerdorf) برای جذب بازدیدکنندگان به صفحه اصلی سایت شخصی­‌اش ابداع شد. به مرور و با افزایش محبوبیت زبان برنامه نویسی PHP، سرانجام لردورف آن را به صورت یک پروژه منبع باز منتشر کرد.

سپس توسعه­‌دهندگان سایت از آن استفاده کرده، خطاهای آن را برطرف و کدها را ارتقا دادند و در نهایت آن را به صورت زبان اسکریپتی امروزی درآورده و عرضه کردند.

یک مثال برای سایت PHP فیسبوک است. وقتی صفحه اصلی فیسبوک را باز می­‌کنید، عبارت .php را در آخر URL می­بینید: facebook.com/home.php. به عبارت دیگر این صفحه توسط یک فایل PHP ساخته شده که متشکل از کدهای پیش‌­پردازنده فرامتن و برچسب­‌های HTML است.

چرا از زبان برنامه نویسی PHP استفاده می‌کنیم؟

زبان برنامه نویسی PHP تنها زبان اسکریپتی موجود در دنیا نیست! زبان‌­های اسکریپتی دیگری هم وجود دارد. اما مزیت زبان PHP نسبت به سایر زبان­‌های اسکریپتی هنگامی بهتر مشخص می‌­شود که سایت وردپرس باشد.

وردپرس با استفاده از زبان برنامه نویسی PHP ساخته شده است. پس وردپرس با استفاده از این زبان بیشترین سفارشی­‌سازی را روی سایت شما انجام می‌­دهد. با استفاده از PHP می‌­توانید پلاگین­‌ها و پس­‌زمینه­‌های موجود را اصلاح کرده یا حتی انواع جدیدی از آنها بسازید!

اگرچه زبان برنامه نویسی PHP یک زبان اسکریپتی هست، اما کاربرد مهم دیگری نیز در توسعه وب دارد! این کاربرد که از جمله نقاط قوت PHP محسوب می­‌شود، قابلیت قرارگیری درون فایل­‌های HTML است.

اگر نمی­‌خواهید کاربران سایت شما کدهای منبع را ببینند، می‌­توانید آنها را توسط این زبان اسکریپتی پنهان کنید. کافیست کدها را در یک فایل PHP نوشته و آن را در فایل HTML قرار دهید!

مزیت دیگر زبان برنامه نویسی PHP هنگامی مشخص می‌­شود که مجبور به استفاده مداوم از یک فایل HTML هستید. به جای آنکه بارها و بارها آن را بنویسید، کافیست کدها را در یک فایل PHP نوشته و هرگاه نیاز به استفاده از HTML داشتید، فایل PHP را اجرا کنید!

اگر هنوز هم متقاعد نشده‌­اید، موارد زیر حتماً شما را متقاعد خواهند ساخت!

• یادگیری زبان برنامه نویسی PHP به دلیل وجود منابع آموزشی و مثال­‌های فراوان آسان است.
• از زبان PHP برای ایجاد هر سایتی مثل سایت­‌های فروشگاهی، بلاگ­‌ها، رسانه­‌های اجتماعی وغیره استفاده کنید!
• منبع باز و رایگان می‌باشد.
• اگر هنگام برنامه نویسی با PHP به مشکل برخوردید اصلاً نگران نباشید! چون بلاگ‌­های تخصصی PHP متعددی برای راهنمایی شما در اینترنت وجود دارد!
• قابل ادغام با دیتابیس‌­های مختلف مثل MySQL، Oracle، Sybase، DB2 وغیره است.

PHP و JavaScript: رقیب یا رفیق؟!

زبان برنامه نویسی PHP برای ایجاد محتوای دینامیک به کار می‌­رود. زبان برنامه نویسی جاوااسکریپت هم برای دینامیک کردن سایت­‌های استاتیک استفاده می­‌شود. پس چرا به هر دو نیاز داریم؟

با جاوااسکریپت می‌­توان یک سایت دینامیک ساخت که امکاناتی مثل بالا و پایین کردن صفحات، تصحیح خودکار و گالری­‌های عکس را داشته باشد. اما این سایت توانایی تولید محتوای ایجاد شده توسط کاربر در سایت­‌هایی مثل سایت فروشگاهی و شبکه­‌های اجتماعی را ندارد.

منظور از محتوای ایجاد شده توسط کاربر تغییراتی است که پس از فعالیت کاربر در سایت ایجاد می­‌شود. مثلاً در سایت فروشگاهی اگر کاربر از فیلتر، برچسب و یا لایک استفاده کند، تولید داده کرده است.

این داده­‌های جدید توسط جاوااسکریپت قابل دریافت نیست. در اینجاست که PHP به کمک طراحان سایت می‌­آید!

مثلاً فرض کنید که وارد یک شبکه اجتماعی می­‌شوید. برای اینکه پروفایل‌تان تشکیل شود، PHP داده­‌های وارد شده توسط شما را بازیابی و نتیجه را به مرورگر ارسال می­‌کند. هرگاه تغییری در پروفایل ایجاد کنید، PHP آن را بازیابی و ذخیره می‌­کند. پس امکان نمایش داده­‌های مختلف به کاربران مختلف توسط PHP فراهم است.

بنابراین جاوااسکریپت و PHP رقیب نیستند! بلکه مکمل یکدیگر برای ساخت وب­‌سایت­‌های دینامیک زیبا هستند!

دیگر دلیلی ندارد که زبان PHP را یاد نگیرید!

زبان برنامه نویسی PHP یک زبان اسکریپتی سمت سرور با اهداف و مزایای مختلف است. ولی عمدتاً برای ایجاد محتوای دینامیک در سایت­‌ها استفاده می­‌شود.

این زبان به دلیل منبع باز و کاربری راحت بسیار محبوب می‌باشد. استفاده از آن برای تازه واردها ساده و برای حرفه‌­ای­‌ها مفید و کاربردی هست.

درک و یادگیری زبان PHP مهارت­‌های طراحی شما را بهبود بخشیده و شما را قادر به ساخت هرگونه سایت می­‌کند. این زبان یک روز از شما یک توسعه دهنده ماهر وردپرس و یک طراح موفق می­‌سازد!