تجارت الکترونیک چیست؟
اگر فرصت ندارید برای خرید یک کالا یا سفارش خدمات به‌طور حضوری به بازار، مغازه یا فروشگاه بروید، چاره شما استفاده از راهکارهای تجارت الکترونیک می‌یاشد. تجارت آنلاین (Electronic Commerce) به‌معنای انجام معاملات تجاری از طریق شبکه‌های رایانه‌ای و اینترنت هست. حراجی آنلاین، رزرو آنلاین بلیط هواپیما و قطار، بانکداری اینترنتی و درگاه‌های خرید اینترنتی از انواع این نوع از تجارت به‌شمار می‌آیند.
تجارت الکترونیکی چگونه به وجود آمد؟
نخستین معامله تجارت الکترونیکی در سال 1994 میلادی انجام شد. طی این معامله فردی به نام فیل برندن‌برگر (Phil Brandenberger) با استفاده از کارت اعتباری خود یک نسخه از کتابی داستانی را از طریق اینترنت با قیمت 12.48 دلار خرید. این معامله تاریخ‌ساز شد و به دنیا نشان داد، می‌توان از اینترنت برای معاملات تجاری استفاده کرد. همچنین در این معامله برای نخستین‌بار از فناوری رمزگذاری برای ایجاد امکان خرید اینترنتی استفاده شد.
آمارهای رشد تجارت الکترونیکی
از دهه 90 میلادی تاکنون تجارت الکترونیکی رشدی قابل توجه داشته است. ظهور غول‌های تجارت آنلاین مانند: آمازون و علی‌بابا صنعت خرده‌فروشی را دگرگون کرد. براساس اطلاعات اداره آمار کار آمریکا (BLS) این نوع از تجارت از سال 1997 تا 2016، هشتاد درصد رشد داشته. این اداره همچنین پیش‌بینی کرده تعداد نیروی کار شاغل در کسب‌وکار الکترونیک تا سال 2026 در آمریکا به 450 هزار نفر می‌رسد. برخی از آمارهای دیگر در این زمینه عبارتند از:
- ارزش بازار تجارت آنلاین چین در سال 2017 معادل 672 میلیارد دلار بوده.
- حدود 80 درصد از کاربران اینترنتی در آمریکا دست کم یکبار خرید اینترنتی انجام می‌دهند.
- حدود 43 درصد از ترافیک تجارت الکترونیکی از طریق گوگل انجام می‌شود.
انواع مشاغل تجارت الکترونیکی براساس آنچه که می‌فروشند
روشهای زیادی برای طبقه‌بندی وب‌سایت‌های تجارت آنلاین وجود دارد. یکی از آن‌ها طبقه‌بندی بر اساس نوع محصولات یا خدماتی است که عرضه می‌شوند. در ادامه با سه نوع شغل تجارت الکترونیکی از این نظر آشنا می‌شویم.
فروشگاه‌هایی که کالاهای فیزیکی می‌فروشند
خرده‌فروشان آنلاین در این طبقه قرار می‌گیرند. تلفن همراه، پوشاک، کیف و کفش و سخت‌افزارهایی رایانه‌ای از جمله این کالاهای فیزیکی هستند. خریداران می‌توانند کالاهای فیزیکی را از طریق فروشگاه‌های آنلاین با مراجعه به وب سایت فروشگاه‌ها، در سبد خرید خود قرار دهند.
سرویس‌های تجارت آنلاین مبتنی بر خدمات
غیر از کالاهای فیزیکی، خدمات را نیز می‌توانید به‌صورت آنلاین خریداری کنید. خرید خدمات مشاوره و استخدام مربیان آموزشی در این گروه قرار می‌گیرد. برای مثال سایت Fiverr یک بازار آزاد برای خرید انواع خدمات هست.
فروشگاه‌های محصولات دیجیتال
محصولات دیجیتال یا کالاهای الکترونیک که وجود فیزیکی ندارند در این طبقه قرار می‌گیرند. از جمله این محصولات می‌توان به: کتاب‌های الکترونیک، دوره‌های آموزش آنلاین، انواع نرم‌افزارها و انواع محتوای صوتی، ویدئویی، تصویری و متنی با فرمت‌های مختلف اشاره کرد.
طبقه‌بندی تجارت الکترونیکی با توجه به طرفین معامله
تجارت الکترونیکی را می‌توان با توجه به طرف‌های درگیر در معاملات تجاری الکترونیکی تقسیم‌بندی کرد. این طرف‌ها می‌توانند مشتریان حقیقی و حقوقی، دولت‌ها و صاحبان کسب‌وکار باشند. انواع تجارت آنلاین بر این اساس عبارتند از:
- تجارت B2C: رایج‌ترین نوع تجارت الکترونیکی هست که بین صاحبان کسب‌وکار و مصرف‌کنندگان انجام می‌شود. نمونه شرکت‌هایی که با این روش مشغول کار هستند عبارتند از: Nike و IKEA.
- تجارت B2B: در این نوع از معاملات، یک کسب‌وکار، خدماتی را به کسب‌وکار دیگر ارائه می‌دهد. Slack به‌عنوان بستری برای ارتباط بین مشاغل از راه دور و Xero یک نرم‌افزار ابری حسابداری برای مشاغل، نمونه‌ای از کسب‌وکارهای مدل B2B هستند.
- تجارت C2B: در این مدل از تجارت الکترونیکی، این افراد هستند که به کسب‌وکارها خدمات ارائه می‌دهند. همکاری کسب‌وکارها با اینفلوئنسرها (Influencers) برای اهداف تبلیغاتی و فریلنسرها (Freelancers) برای دریافت خدمات تخصصی در این نوع از تجارت الکترونیکی قرار می‌گیرد.
- تجارت C2C: بازارهای C2C مانند: eBay و Craigslist بازارهای آنلاینی هستند که در بستر آن‌ها، افراد، محصولات و خدمات خود را به یکدیگر می‌فروشند.
- تجارت G2B: در این نوع از تجارت آنلاین دولت، کالاها یا خدمات را به شرکت‌ها و کسب‌وکارها ارائه می‌دهد.
- تجارت B2G: مدل B2G زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت‌ها کالا یا خدماتی را به دولت ارائه می‌دهند؛ مانند شرکت OpenGov که خدمات سیستم رایانه‌ای ابری در زمینه ارتباطات، گزارش‌دهی و بودجه‌بندی را به دولت‌ها ارائه می‌کند.
- تجارت C2G: زمانی افراد خدماتی را در زمینه بیمه، قبض‌های الکترونیک یا مالیات به‌صورت اینترنتی از دولت‌ها دریافت می‌کنند، تجارت C2G اتفاق می‌افتد.
آشنایی با پرطرفدارترین سیستم عامل‌های تجارت الکترونیکی
موفق‌ترین سیستم عامل‌های تجارت آنلاین، پلتفرم‌هایی هستند که بیشترین تعداد کاربران را در سراسر دنیا دارند و بهترین خدمات را به آن‌ها ارائه می‌دهند. در ادامه با برخی از این سیستم عامل‌های پرطرفدار در سطح جهانی آشنا می‌شویم:
- Shopify: این سیستم عامل به مشتریان امکان می‌دهد فروشگاه‌های آنلاین موثر ایجاد کنند. Shopify 21 درصد از سهم بازار تجارت الکترونیک را در اختیار دارد و تاکنون بیش از 2،921،565 وب‌سایت در سراسر دنیا ایجاد کرده.
- Magento: یک پلتفرم قدرتمند ایجاد سایت برای شرکت‌های در حال توسعه می‌یاشد. در فضای این پلتفرم، امکان ادغام 5900 افزونه کاربردی وجود دارد. Magento تاکنون در حدود 772 هزار وب‌سایت برای کسب‌وکارهای گوناگون ایجاد کرده.
- Salesforce: این پلتفرم به مشتریان خود امکان می‌دهد یک فروشگاه قدرتمند تچارت الکترونیکی در فضای ابری راه اندازی کنند. این پلتفرم 150 هزار کاربر دارد و جوایز و تقدیرنامه‌های معتبر بسیاری دریافت کرده.
- پلتفرم‌های موفق دیگر: در ادامه این فهرست می‌توانیم به ترتیب از این پلتفرم‌ها نام ببریم: Oracle Commerce، WooCommerce، BigCommerce، Volusion و Drupal Commerce.
آشنایی با بزرگ‌ترین بازارهای تجارت الکترونیک
بازارهای آنلاین بسترهایی هستند که معاملات تجارت آنلاین بین خریداران و فروشندگان را تسهیل می‌کنند و خریداران را قادر می‌سازند محصولات خود را به نمایش بگذارند و مخاطبان بیشتری را به خود جلب کنند. برخی از این بازارها عبارتند از:
- Amazon: با 101 میلیون کاربر مستقر در آمریکا و 280 میلیارد دلار فروش خالص در سال 2019
- eBay: با 182 میلیون کاربر فعال و برندهای معتبر و اقلام منحصربه‌فرد
- Etsy: با 2.5 میلیون فروشنده و 60 میلیون معامله آنلاین در سال 2019
- Alibaba: با 960 میلیون نفر مشتری در سال 2019
- Fiverr: با 50 میلیون تراکنش در ماه، در سال 2019
- Upwork: با 12 میلیون فریلنسر
چشم‌انداز تجارت الکترونیکی
مطالعات جهانی نشان می‌دهد تجارت آنلاین در سال 2014 به 1.3 تریلیون دلار و در سال 2021 به 4.9 تریلیون دلار خواهد رسید. همچنین تخمین زده می‌شود تجارت الکترونیکی به واسطه تلفن همراه در سال 2021 به 3.5 تریلیون دلار برسد. بنابراین طولی نمی‌کشد شرط اول موفقیت هر کسب‌وکاری استفاده از انواع روشهای تجارت الکترونیک باشد.
سلام خسته نباشید، واقعا از مقالاتتون متشکرم.
تجارت الکترونیک واقعا یک در نعمت و ثروت و خدمات عالی رسوندن به مشتری در مقایسه با روشهای سنتی هست. در تجارت الکترونیک همه چیز شفاف و واضح و درست هست.
تجارت الکترونیک واقعا خیلی فراتر از اون چیزیه که ما فکرش رو می کنیم. من ویدیو فروشگاه های فیزیکی آمازون رو دیدم که یک فروشنده هم ندارن و اونجا هم همه چیز الکترونیکی داره اتفاق می افته.
برای ورود به دنیای تجارت الکترونیک، نیازه که اون رشته رو بخونی؟
سلام دوست عزیز ، خیر نیاز نیست
من درک درستی از تجارت الکترونیک نداشتم، با این مقاله تون خیلی دیدگاهم بازتر شد. ممنون از سایت خوبتون.
کاش همون موقع که ازدواج می کردم میومدم سراغ این کار تجارت الکترونیکی، الان کلی رشد کرده بودم. اما با وجود اینکه فقط چهار ساله توی این حوزه فعالیت می کنم، بازم خدارو شکر، عالی پیش رفته ام.
سلام.
من پنج سال پیش یه ماشین داشتم و تمام پلهای پشت سرم رو خراب کردم و یک سایت زدم که یک سری فعالیت های جانبی در اختیار سایتهای طراحی سایت قرار میدیم، شکر خدا موفقیت ما واقعا عالی بوده.